Έφτασε η στιγμή να προετοιμαστώ για τον τοκετό , όχι μόνο εγώ αλλά ολόκληρη η οικογένεια. Ένα θέμα που απασχόλησε ιδιαίτερα εμένα και τον σύζυγό μου είναι αυτό των βλαστοκυττάρων. Στη πρώτη εγκυμοσύνη μου ομολογώ πως δεν είχα κάνει καμία έρευνα, καμία ερώτηση, τίποτα, λίγο πριν γεννήσω ερωτήθηκα από την μαία αν θα φυλάξω τα βλαστοκύτταρα του μωρού, ρωτήσαμε το ποσό και απλά συμφωνήσαμε βλέποντας το σαν μια “επένδυση” για την υγεία του παιδιού. Ποιά είναι όμως η αλήθεια;
Δεν γνωρίζουν, δυστυχώς οι γονείς, ότι τα βλαστοκύτταρα αυτά ιατρικώς αποκλείεται να χρησιμοποιηθούν στο παιδί τους, ότι σε ποσοστό έως 70% το αίμα που συλλέγεται πρέπει να απορριφθεί και ότι, στην πράξη, η προσφυγή σε ιδιωτικές τράπεζες μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να βρεθούν κατάλληλα βλαστοκύτταρα από άλλα παιδιά, αν κάποτε τα χρειαστούν για το δικό τους.
Αυτές οι ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων, όπως είναι γνωστές στο ευρύ κοινό, που χαρακτηριστικά η χώρα μας διαθέτει ήδη το 20% των ιδιωτικών τραπεζών που λειτουργούν παγκοσμίως, ο ετήσιος τζίρος των οποίων φτάνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ! Σε συνεργασία αποκλειστικά με ιδιωτικά μαιευτήρια, προωθούν στους εξαιρετικά ευάλωτους γονείς την ιδέα να διαφυλάξουν βλαστοκύτταρα συλλέγοντας αίμα από τον ομφάλιο λώρο κατά τον τοκετό, με σκοπό να αντιμετωπιστούν αργότερα σοβαρά προβλήματα υγείας των παιδιών τους, όπως για παράδειγμα η λευχαιμία. Ποίο είναι το κόστος; Για τη διαδικασία λήψης, επεξεργασίας και φύλαξης, οι γονείς πληρώνουν γύρω στα 1.000 ευρώ, όπου τα μισά αποτελούν αμοιβές μεσαζόντων.
Τι είναι τα «βλαστοκύτταρα»; Με πολύ απλά λόγια, τα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα που υπάρχουν στο έμβρυο, στον ενήλικο και στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα. Ενώ, όμως, η πρόσβαση στα βλαστοκύτταρα του εμβρύου και του ενήλικα είναι δύσκολη, σε αυτά του ομφαλοπλακουντιακού αίματος είναι πολύ ευκολότερη, αφού μπορούν να αποσπαστούν κατά τη γέννηση ενός μωρού μετά την αποκοπή του ομφάλιου λώρου από το αίμα που παραμένει στον πλακούντα.
Πού χρησιμεύουν; Σύμφωνα με τον Γεώργιο Νασιούλα (Μοριακός Βιολόγος) και την Ευθυμία Βρακίδου (Αιματολόγος), «Το δεδομένο ότι τα βλαστικά κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος διέθεταν τις ίδιες ιδιότητες με τα αντίστοιχα του μυελού των οστών, με το επιπρόσθετο πλεονέκτημα της εύκολης απομόνωσης, οδήγησε αρχικά τον Hal Broxmayer, στη δεκαετία του 1980, να προτείνει την αντικατάσταση των πρώτων με τα δεύτερα σε μεταμοσχεύσεις.»
Πολλές από αυτές στέφθηκαν με επιτυχία με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τράπεζες διατήρησης βλαστικών κυττάρων σε ειδικά δοχεία βαθιάς κατάψυξης (190 βαθμών Κελσίου υπό το μηδέν) με τη χρήση υγρού αζώτου. Δεν χρησιμεύουν, όμως, μόνο εκεί. Σύμφωνα με τους γιατρούς, «Τα βλαστικά κύτταρα με την πλαστικότητα που διαθέτουν προσφέρουν τη δυνατότητα αντικατάστασης κυττάρων και ιστών, σε τραύματα της σπονδυλικής στήλης, σε εγκεφαλικά επεισόδια, σε εγκαύματα, σε καρδιακές παθήσεις, στο διαβήτη.» Διαφαίνεται έτσι μία δυνατότητα που αγγίζει το άπειρο και αφήνει απεριόριστες ελπίδες ζωής.
Γιατί να μην χρησιμοποιηθούν αυτά τα κύτταρα; Είναι απλό. Σύμφωνα με τους βιολόγους, αν ένα παιδί, του οποίου τα βλαστοκύτταρα έχουν καταψυχθεί για να χρησιμεύσουν σε θεραπεία, εμφανίσει κάποια στιγμή λευχαιμία, τότε και τα κύτταρα αυτά θα εξελιχθούν αργότερα σε λευχαιμικά. Θα χρειαστεί, λοιπόν, το παιδί αυτό βλαστοκύτταρα ενός άλλου παιδιού, τα οποία είναι άγνωστο κατά πόσο και πού θα βρεθούν, αφού οι ιδιωτικές τράπεζες δεν ασχολούνται με την ιστοσυμβατότητα των κυττάρων που φυλάσσουν (ή στο λεγόμενο διεθνές δίκτυο αναζήτησης μοσχευμάτων netcord).
Ιδιωτικές και δημόσιες τράπεζες διατήρησης βλαστοκυττάρων.
Και ενώ οι ιδιωτικές τράπεζες διατήρησης βλαστοκυττάρων βρίθουν πλέον στην Ελλάδα, τα αντίστοιχα βήματα στον δημόσιο τομέα βαίνουν βραδέως. Προς το παρόν, λοιπόν, στη χώρα μας υπάρχει μία δημόσια Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος στο Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ από τον περασμένο Νοέμβρη, όταν εγκαινιάστηκαν και τα εργαστήρια της Τράπεζας Αρχέγονων Κυττάρων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΤΑΚ ΕΙΕ), το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών συνέπραξε με την ιδιωτική εταιρία φύλαξης αρχέγονων κυττάρων «Biohellenika», με σκοπό την κοινή φύλαξη και προώθηση της έρευνάς τους. Το δε υπουργείο Υγείας δεν έχει πάρει ακόμα σαφή θέση για το αν θα επεκτείνει την διαδικασία φύλαξης βλαστοκυττάρων σε περισσότερα δημόσια νοσοκομεία, ενώ λέγεται να έχει ρίξει περισσότερο βάρος στο πώς θα καλυφθούν τα έξοδα διατήρησής τους και στο αν αυτό θα γίνει μέσω των ασφαλιστικών ταμείων. Η δαπάνη, φυσικά, αυτή για το κράτος θα είναι τεράστια. Για την ιστορία, πάντως, αξίζει να αναφέρουμε δύο πράγματα. Πρώτον, σε χώρες του εξωτερικού, όπως η Γαλλία και η Ισπανία, η λειτουργία ιδιωτικών τραπεζών διατήρησης βλαστοκυττάρων είναι απαγορευμένη, με τη λογική ότι όπως η αιμοδοσία έτσι και η διάθεση τέτοιων μοσχευμάτων θα πρέπει να γίνεται δωρεάν στο πλαίσιο του δημοσίου φορέα υγείας. Στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Αγγλία, από την άλλη, προωθείται κατά κύριο λόγο η ιδιωτική φύλαξη και διατήρηση. Δεύτερον, μιλώντας για ιδιωτική φύλαξη, η ιδιωτική κλινική διατήρησης βλαστοκυττάρων Cryo-Save, η οποία δραστηριοποιείται σε παγκόσμιο επίπεδο, μας ενημέρωσε ότι το κόστος αποθήκευσης τέτοιων κυττάρων για 20 χρόνια ανέρχεται στα 2.000 ευρώ περίπου. Η διαδικασία που ακολουθείται από τη συγκεκριμένη εταιρία είναι, αφού πληρωθεί μία προκαταβολή των 250 ευρώ, να αποστείλουν πρώτα δείγμα του υλικού στα εξειδικευμένα τους εργαστήρια στις Βρυξέλλες και εφόσον όλα είναι εντάξει να αποπληρωθεί το ποσό και να το φυλάξουν μέχρι 20 έτη.
Πώς γίνεται η λήψη του αίματος
Δημόσια Tράπεζα
Mια νοσηλεύτρια παρίσταται στον τοκετό, κατόπιν συνεννόησης, και συλλέγει το αίμα του ομφάλιου λώρου.
Iδιωτικές Tράπεζες
Σας αποστέλλεται το kit (συσκευασία) για τη συλλογή του αίματος, το οποίο χρησιμοποιεί ο μαιευτήρας.
Φύλαξη βλαστοκυττάρων για το αδελφάκι του;
Όταν υπάρχει στην οικογένεια ένα παιδί που ήδη πάσχει από αιματολογικό νόσημα, τότε η λήψη του ομφαλοπλακουντιακού αίματος από το νεογέννητο αδελφάκι του μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε μαιευτήριο της Eλλάδας, κατόπιν εντολής του παιδιάτρου, και να αποθηκευτεί στη Δημόσια Tράπεζα δωρεάν. Πρόκειται για την «κατευθυνόμενη φύλαξη», όπου η μονάδα αίματος που λαμβάνεται προορίζεται για ένα συγκεκριμένο ασθενή. H πιθανότητα τα δύο αδέλφια να είναι ιστοσυμβατά είναι 25%.
Προσωπικά, αυτή την φορά επέλεξα να κάνω δωρεά τα βλαστοκύτταρα του μωρού μας, οι δημόσιες τράπεζες λειτουργούν όπως η αιμοδοσία : “δίνουμε όλοι για όλους”. Δίνοντας το αίμα από τον ομφάλιο λώρο του παιδιού μας εκεί ,ουσιαστικά κάνουμε “δωρεά οργάνου” , για την ακρίνεια, αιμοποιητικών κυττάτων που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τον πάσχοντα μυελό των οστών σε ασθενείς που χρειάζονται μεταμόσχευση.
Ενδεικτικά , κάθε χρόνο πραγματοποιούνται παγκοσμίως περισσότερες απο 1.500 μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών με μονάδες αίματος από τις δημόσιες τράπεζες (συνολικά στην Ελλάδα έχουν πραγματοποιηθεί 8.000 μεταμοσχεύσεις). Στις ιδιωτικές τράπεζες η φύλαξη του αίματος είναι καθαρά προσωπική μιας και προορίζεται για τον ίδιο το δότη ή την άμεση οικογένειά του. Αυτό όμως που δεν θα σας πει ποτέ η ιδιωτική τράπεζα είναι πως οι “προσωπικές” μονάδες αίματος είναι απίθανο να χρησιμοποιηθούν για μεταμόσχευση μυελού των οστών στο ίδιο το παιδί. Γιατί; Επειδή εάν το παιδί παρουσιάσει ένα αιματολογικό νόσημα, τότε είναι πιθανό να είναι “άρρωστο” και το αίμα του ομφάλιου λώρου του. Φανταστείτε, πως μέχρι σήμερα καμία από τις φυλασσόμενες “προσωπικές” μονάδες αίματος δεν έχει χρησιμοποιηθεί για μεταμόσχευση μυελού των οστών σε αιματολογικά νοσήματα.
Info
Δημόσια Tράπεζα Oμφαλοπλακουντιακού Aίματος. Ίδρυμα Iατροβιολογικών Eρευνών της Aκαδημίας Aθηνών, τηλ.: 210-6597341-351. H Δημόσια Tράπεζα συνεργάζεται με το Μαιευτήριο «Έλενα Bενιζέλου» και το «Aττικό» Nοσοκομείο. Kάθε Tρίτη γίνεται ενημέρωση γονέων κατόπιν ραντεβού. Eνημέρωση γονέων γίνεται και στα μαθήματα ανώδυνου τοκετού στο «Έλενα Bενιζέλου».
Iδιωτικές Tράπεζες Oμφαλοπλακουντιακού Aίματος. Iδιωτικές τράπεζες δραστηριοποιούνται στην Eλλάδα είτε ως παραρτήματα ξένων τραπεζών (που σημαίνει ότι το αίμα αποστέλλεται στο εξωτερικό) είτε με έδρα την Eλλάδα. Ωστόσο, η αρμόδια αρχή (ο Eθνικός Oργανισμός Mεταμοσχεύσεων) δεν είναι ενημερωμένη για τις ιδιωτικές τράπεζες, το πλαίσιο λειτουργίας των οποίων ακόμη δεν έχει θεσμοθετηθεί.
Ανδριανή Ξιάρχου
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής (ΤΕΦΑΑ Αθηνών)
Μουσικοκινητική Αγωγή – εκπαιδευτικό παιχνίδι στο Petit Paris Π. Φαλήρου
No comments